همه چیز در مورد آموزش هوش مصنوعی
یکی از بزرگترین دغدغه‌های مردم در دنیای امروز، ظهور هوش مصنوعی های عمومی و ایجاد تغییرات اساسی در سبک زندگی آن‌ها است. همانطور که می‌دانید، ترس همیشه از ناآگاهی نشات می‌گیرد. به همین دلیل هم تصمیم گرفتیم آگاهی لازم را در مورد آموزش هوش مصنوعی به مخاطبان خود منتقل کنیم.
هوش مصنوعی یا Artificial intelligence به سیستم‌های کامپیوتری گفته می‌شود که می‌توانند وظایف پیچیده‌ای که در گذشته فقط یک انسان می‌توانست انجام دهد، مثل استدلال، تصمیم‌گیری یا حل مشکلات را انجام دهد.
در دنیای امروز، اصطلاح AI طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها را توصیف می‌کند که در اغلب خدمات و کالاهایی که ما هر روز استفاده می‌کنیم، مثل پخش برنامه‌های تلویزیونی و ربات‌های چت که پشتیبانی مشتری را در زمان مشخصی ارائه می‌کنند، دیده می‌شوند. اما آیا همه این‌ها واقعا همانطور که بیشتر ما تصور می‌کنیم، با هوش مصنوعی ادغام شده‌اند؟ و اگر نه، پس چرا ما اغلب از این اصطلاح برای توجیه این امکانات استفاده می‌کنیم؟
برای پاسخ به این سوالات، ما تصمیم گرفتیم که در مورد آموزش هوش مصنوعی و آنچه که واقعا انجام می‌دهد و حتی انواع مختلف آن بیشتر صحبت کنیم. حتی از مزایا و خطرات آن هم صحبت می‌کنیم. بیایید بدون معطلی وارد این بحث عمیق و جذاب شویم.
هوش مصنوعی چیست؟
هوش مصنوعی یا AI تئوری و توسعه سیستم‌های کامپیوتری است که می‌تواند کارهایی که نیاز به هوش انسانی داشتند را انجام دهد. مثلا گفتار را تشخیص می‌دهد، تصمیم‌گیری انجام می‌دهد و الگوها را شناسایی خواهد کرد. هوش مصنوعی یک اصطلاح کلی است که طیف گسترده‌ای از فناوری‌ها از جمله ماشین لرنینگ، دیپ لرنینگ و پردازش زبان طبیعی (NLP) را شامل می‌شود.
این اصطلاح معمولا برای توصیف طیف وسیعی از فناوری‌های مختلف مورد استفاده امروزه استفاده می‌شود. بسیاری از افراد در مورد اینکه آیا این فناوری‌ها واقعا هوش مصنوعی هستند یا نه، اختلاف نظرهای زیادی دارند. در عوض، برخی استدلال می‌کنند که بسیاری از فناوری‌های مورد استفاده در دنیای واقعی امروزه در واقع ماشین لرنینگ پیشرفته را شامل می‌شوند که به سادگی اولین گام به سوی هوش مصنوعی واقعی یا “عمومی” (GAI) است.
با این حال، علی‌رغم اختلاف نظرهای فلسفی فراوان در مورد اینکه آیا ماشین‌های هوشمند “واقعی” واقعا وجود دارند یا نه، وقتی امروزه بیشتر مردم از اصطلاح AI استفاده می‌کنند، به مجموعه‌ای از فناوری‌های مبتنی بر ماشین لرنینگ مثل ChatGPT اشاره می‌کنند. هوش مصنوعی در این سطح، ماشین‌هایی برای انجام کارهایی که قبلا فقط انسان‌ها می‌توانستند انجام دهند، مثل تولید محتوای نوشتاری، رانندگی و یا حتی آنالیز داده‌ها هستند.
نمونه‌های هوش مصنوعی
اگرچه روبات‌های انسان‌نما که اغلب با هوش مصنوعی مرتبط هستند، مثل Star Trek: The Next Generation’s Data یا Terminator’s T-800 هنوز وجود ندارند، اما قبلا بارها با سرویس‌ها یا دستگاه‌های مبتنی بر ماشین لرنینگ تعامل داشته‌اید.
در ساده‌ترین سطح، ماشین لرنینگ از الگوریتم‌های آموزش‌پذیر روی مجموعه‌ای از داده‌ها برای ایجاد مدل‌های یادگیری ماشینی استفاده می‌کند که به سیستم‌های کامپیوتری اجازه می‌دهد کارهایی مثل توصیه آهنگ، شناسایی سریع‌ترین راه برای سفر به مقصد یا ترجمه متن از یک زبان به زبان دیگر را انجام دهند. برخی از رایج‌ترین نمونه‌های هوش مصنوعی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند عبارتند از:
- ChatGPT: از مدل‌های زبان بزرگ یا همان LLM برای تولید متن در پاسخ به سوالات یا نظراتی که برای آن ارسال می‌شود، استفاده می‌کند.
- Google Translate: از الگوریتم‌های Deep learning برای ایجاد موتورهای توصیه شخصی مناسب کاربران بر اساس سابقه بازدید قبلی آن‌ها استفاده می‌کند.
- Netflix: از الگوریتم‌های Machine Learning برای ایجاد موتورهای توصیه شخصی مناسب کاربران بر اساس سابقه بازدید قبلی آن‌ها استفاده می‌کند.
- Tesla: از computer vision برای تقویت ویژگی‌های خودران در خودروهای خود استفاده می‌کند.
دسترسی ما به ابزارهای مولد آموزش هوش مصنوعی روز به روز بیشتر می‌شود و همین باعث شده تا به یک مهارت پرتقاضا در بسیاری از نقش‌های فناوری تبدیل شده باشد. اگر علاقه‌مند به آموزش هوش مصنوعی برای شغل خود هستید، ممکن است یک برنامه آنلاین رایگان و مبتدی مثل مقدمه گوگل بر هوش مصنوعی مولد را در نظر بگیرید.
AI در دنیای کار
هوش مصنوعی در بسیاری از صنایع رایج است. خودکارسازی کارهایی که نیازی به مداخله انسانی ندارند باعث صرفه‌جویی در هزینه و زمان می‌شود و می‌تواند خطر خطای انسانی را کاهش دهد. در ادامه چند روش برای استفاده از AI در صنایع مختلف را معرفی می‌کنیم.
- صنایع مالی: کشف تقلب و یا اشتباهات مالی، یک مورد استفاده قابل توجه برای AI در صنعت مالی است. توانایی هوش مصنوعی برای آنالیز مقادیر زیادی از داده‌ها، به آن کمک می‌کند تا ناهنجاری‌ها یا الگوهایی را که نشانه‌‌ای از رفتار نامناسبی دارند، شناسایی کند.
- صنعت مراقبت‌های بهداشتی: ربات‌های مجهز به هوش مصنوعی می‌توانند از جراحی‌های نزدیک به اندام‌ها یا بافت‌های بسیار ظریف برای کاهش از دست دادن خون یا خطر عفونت پشتیبانی کنند.
هوش عمومی مصنوعی (AGI) چیست؟
AGI یا Artificial general intelligence به حالتی گفته می‌شود که در آن سیستم‌های کامپیوتری می‌توانند به هوش انسانی دست پیدا کنند و یا حتی از آن فراتر بروند. به عبارت دیگر، AGI یک هوش مصنوعی واقعی است که در رمان‌های علمی تخیلی، نمایش‌های تلویزیونی، فیلم‌ها و کمیک‌‌های بی‌شماری به تصویر کشیده شده بود.
معروف‌ترین راه برای تشخیص هوشمند بودن یا نبودن یک ماشین به عنوان تست تورینگ یا بازی تقلید است. این تست اولین‌بار توسط ریاضیدان، دانشمند کامپیوتر و رمزنگار بانفوذی به نام آلن تورینگ در مقاله‌ای در سال 1950 در مورد هوش کامپوتری بیان شد. در این مقاله، تورینگ یک بازی سه نفره را توصیف کرد که در آن از یک ” بازجو” انسانی خواسته می‌شود تا از طریق متن با یک انسان دیگر و یک ماشین و البته یک قاضی که هر پاسخ را نوشته است، ارتباط برقرار کند. اگر بازجو نتواند به طور قابل اتکایی انسان را شناسایی کند، تورینگ می‌گوید دستگاه هوشمند عمل کرده است.
برای پیچیده‌تر کردن مسائل، محققان و فیلسوفان هم نمی‌توانند کاملا توافق کنند که آیا ما در حال شروع به دستیابی به AGI هستیم یا خیلی از آن فاصله داریم و یا حتی غیرممکن است. به عنوان مثال، در حالی که یک مقاله اخیر از OpenAI و Microsoft Research استدلال می‌کند که Chat GPT-4 شکل اولیه AGI است. بعضی از محققان دیگر نسبت به این ادعاها شک دارند و می‌گویند که ابزارهای امروز فقط جنبه تبلیغاتی دارند.
صرف نظر از اینکه چقدر تا رسیدن به AGI فاصله داریم، می‌‌توانید فرض کنید که وقتی فردی از اصطلاح هوش عمومی مصنوعی استفاده می‌کند، به نوعی از برنامه‌ها و ماشین‌های کامپیوتری حساسی اشاره دارد که معمولا در داستان‌های تخیلی رایج پیدا می‌شوند.
4 نوع هوش مصنوعی بسیار رایج
همانطور که محققان تلاش می‌کنند تا اشکال پیشرفته‌تری از AI بسازند، باید شروع به فرموله کردن درک دقیق‌تری از معنای دقیق هوش یا حتی آگاهی کنند. محققان در تلاش خود برای شفاف‌سازی این مفاهیم، چهار نوع هوش مصنوعی را مشخص کرده‌اند. به گفته پروفسور آرند هینتز از دانشگاه میشیگان، دسته‌بندی هوش‌های مصنوعی به صورت زیر است:
- Reactive Machines
ماشین‌های واکنشی ابتدایی‌ترین نوع هوش مصنوعی هستند. ماشین‌هایی که به این روش ساخته می‌شوند، هیچ دانشی از رویدادهای قبلی ندارند، بلکه فقط به آنچه در همان لحظه پیش رویشان است، مجددا واکنش می‌دهند. در نتیجه، آن‌ها فقط می‌توانند برخی از وظایف پیشرفته را در یک محدوده بسیار محدود انجام دهند. مثلا بازی شطرنج یکی از این قابلیت‌هاست. این سیستم‌ها توانایی انجام وظایفی خارج از چارچوب خود را ندارند.
- Limited memory machines
ماشین‌هایی با حافظه محدود، درک محدودی از رویدادهای گذشته دارند. آن‌ها می‌توانند بیشتر از ماشین‌های راکتیو با دنیای اطراف خود تعامل داشته باشند. به عنوان مثال، خودروهای بدون سرنشین و یا خودروهایی که قابلیت اتوپایلت دارند، از نوعی حافظه محدود برای چرخش، مشاهده وسایل نقلیه نزدیک و تنظیم سرعت آن‌ها استفاده می‌کنند. اما ماشین‌هایی که فقط حافظه محدودی دارند نمی‌توانند درک کاملی از جهان داشته باشند، چون یادآوری اتفاقات گذشته محدود است و فقط در یک باند زمانی باریک استفاده می‌شوند.
- Theory of mind machines
ماشین‌هایی که دارای نظریه ذهن هستند، شکل اولیه‌ای از هوش عمومی مصنوعی را نشان می‌دهند. ماشین‌های این نوع، علاوه‌بر توانایی ایجاد نمایش‌هایی از جهان، درک درستی از موجودیت‌های موجود در جهان هم خواهند داشت. تا این لحظه، این ایده‌ها هنوز محقق نشده‌اند.
- Self-aware machines
ماشین‌های دارای خودآگاهی از لحاظ نظری، پیشرفته‌ترین نوع هوش مصنوعی هستند و درکی از جهان، خودشان و دیگران را دارند. این همان چیزی است که بیشتر مردم وقتی در مورد دستیابی به AGI صحبت می‌کنند، به آن اشاره دارند. در حال حاضر این هوش مصنوعی هم از واقعیت بسیار دور است.
مزایا و خطرات هوش مصنوعی
AI طیف وسیعی از کاربردها با پتانسیل تغییر نحوه کار و زندگی روزمره ما را دارد. خیلی از این تغییرات، هیجان انگیز هستند. مثلا همان بحث ماشین‌های خودران، دستیار مجازی یا دستگاه‌های پوشیدنی که در صنعت مراقبت‌های بهداشتی استفاده می‌شوند، بسیار جذاب هستند اما خب چالش‌های زیادی را هم به همراه دارند.
همین چالش‌ها و البته ناشناخته‌ها، باعث شد که مردم از این تغییرات بترسند. برخی از افراد دنیایی که در آن هوش مصنوعی وجود دارد، یک مدینه فاضله است و برای برخی دیگر، ترسناک و دیستوپیا است. واقعیت اما پیچیده‌تر از این حرف‌ها است.بیایید چند مورد از مزایا و خطرات احتمالی آموزش هوش مصنوعی را با هم بررسی کنیم:
مزایای هوش مصنوعی
- دقت بیشتر برای کارهای تکرار شونده خاص، مثل مونتاژ وسایل نقلیه یا کامپیوترها.
- کاهش هزینه‌های عملیاتی به دلیل کارایی بیشتر ماشین‌آلات.
- افزایش شخصی‌سازی خدمات و محصولات دیجیتال.
- بهبود تصمیم‌گیری در شرایط خاص.
- امکان تولید سریع محتواهای جدید مثل متن یا عکس.
خطرات هوش مصنوعی
- از دست دادن شغل به دلیل افزایش اتوماسیون.
- احتمال سوگیری یا تبعیض در نتیجه مجموعه داده‌هایی که هوش مصنوعی بر اساس آن آموزش دیده است.
- نگرانی‌های احتمالی امنیت سایبری.
- عدم شفافیت در مورد چگونگی تصمیم‌گیری، که منجر به راه‌هایی می‌شود که بهینه نشده‌اند.
- امکان ایجاد اطلاعات نادرست و همچنین نقض ناخواسته قوانین و مقررات.
این‌ها تنها بخشی از مزایا و معایبی است که AI برای جامعه ایجاد کرده است. زمان استفاده از فناوری‌های جدید مثل AI، بهتر است ذهنتان را در مورد آنچه که هست و نیست، روشن نگه‌دارید.
کدام سرویس‌‌های هوش مصنوعی برای استفاده در دسترس هستند؟
کاربران و کسب و کارها به طور یکسان تعداد زیادی خدمات هوش مصنوعی برای تسریع وظایف و افزودن راحتی به زندگی روزمره دارند. در واقع اگر به خانه خودتان نگاه کنید، احتمالا چیزی را پیدا می‌کنید که تا حدی از AI استفاده می‌کند. بیایید چند نمونه متداول را که در دسترس عموم هستند با هم بررسی کنیم.
- Voice assistants: الکسا که در دستگاه اکو شما قرار دارد، سیری اپل که در آیفون از آن استفاده می‌کنید و گوگل اسیستنت که در دستگاه‌های پیکسل وجود دارند، همگی از پردازش زبان طبیعی برای درک و پاسخ به سوالات و یا دستورات ما استفاده می‌کنند.
- Chatbots: چت بات‌های هوش مصنوعی، شکل دیگری از دستیار مجازی هستند که می‌توانند با مردم تعامل مفیدی داشته باشند و در برخی موارد حتی مکالمات انسان‌گونه‌ای را انجام می‌دهند. حتی حس همدلی و نگرانی را هم تقلید می‌کنند.
- Language translation: ماشین لرنینگ بسیار گستردگی دارد و خدماتی مثل Google Translate، Microsoft Translator، Amazon Translate و ChatGPTاز این فناوری برای ترجمه متن استفاده می‌کنند.
- Productivity: Microsoft Copilot برای مایکروسافت 365، یک نمونه عالی از LLM است که به عنوان ابزار بهرهوری هوش مصنوعی در Word، PowerPoint، Outlook، Excel،Teams و موارد دیگر، برای خودکار کردن وظایف استفاده می‌شود. صرفا اجرای دستور ” ایمیل به تیم درباره آخرین وضعیت پروژه” باعث می‌شود که Copilot به طور خودکار اطلاعات را از ایمیل‌ها و اسناد جمع‌آوری کند تا یک متن را طبق خواسته شما تولید کند.
- Image and video recognition: برنامه‌های مختلف از هوش مصنوعی برای یافتن اطلاعاتی در مورد محتوای تصاویر و ویدئوهایی مثل چهره‌ها، متن و اشیاء درون آن‌ها استفاده می‌کنند. Clarifai ، از ماشین لرنینگ برای سازماندهی داده‌های بدون ساختار از منابع استفاده می‌کند و Amazon Rekognition، یک سرویس AWS است که به کاربران اجازه می‌دهد تصاویر را برای دریافت اطلاعات آپلود کنند. هر دوی آن‌ها دو نمونه موفق از این مورد هستند.
- Software development: بسیاری از توسعه‌دهندگان بیشتر از یک سال است که از ChatGPT برای نوشتن و رفع اشکال کد استفاده می‌کنند، اما ابزارهای هوش مصنوعی دیگری هم برای ساده کردن کار برنامه‌نویس‌ها وجود دارد. یکی از نمونه‌های موفق آن هم، برنامه نویس هوش مصنوعی GitHub Copilot است که توسط OpenAI Codex ساخته شد. این هوش مصنوعی یک مدل زبان مولد است که می‌تواند با تکمیل خودکار نظرات و کدهای فوری، کد را سریعتر و با تلاش کمتری بنویسد.
- Building a business: جدا از اینکه یک کاربر به صورت روزمره از هوش مصنوعی‌هایی که در اطرافش وجود دارد استفاده می‌کند، سرویس‌ها ابزارهای هوش مصنوعی مختلفی را به طور اختصاصی برای مشاغل ارائه می‌دهند. به عنوان مثال OpenAI’s GPT-4 API برای ساخت برنامه‌ها و خدمات با استفاده از LLM یا Amazon Bedrock، مورد استفاده قرار می‌گیرد که خب برای توسعه‌دهندگان بسیار کاربردی است.
کدام شرکت در رقابت هوش مصنوعی در حال حاضر پیشرو است؟
چند شرکت هستند که در حال حاضر در این صنعت پیشرو شناخته می‌شوند. این شرکت‌ها عبارتند از:
OpenAI
اصلا جای تعجب نیست که OpenAI با مدیر عامل باهوش خود سم آلتمن بعد از اینکه ابزارهای قدرتمند و مولدی مثل Dall-E 3 و ChatGPT را به صورت رایگان در اختیار کاربران خود قرار داد، پیشتاز رقابت در هوش مصنوعی شده باشد.
Alphabet
آلفابت، شرکت مادر گوگل، چندین سیستم هوش مصنوعی مختلف را از طریق شرکت‌های از جمله DeepMind، Waymo و aforementioned Google را در اختیار دارد.
Microsoft
جدا از ایجاد Microsoft Copilot برای برنامه‌های 365 خود، مایکروسافت مجموعه‌ای از ابزارهای هوش مصنوعی را برای توسعه‌دهندگان در Azure فراهم می‌کند. مثلا پلتفرم‌هایی برای توسعه ماشین لرنینگ، آنالیز دیتا، هوش مصنوعی محاوره‌ای و APIهای قابل تنظیم که به برابری انسان در computer vision و گفتار و زبان کمک می‌کند را فراهم کرده است.
مایکروسافت همچنین سرمایه‌گذاری زیادی در توسعه OpenAI کرده است. این غول فناوری از GPT-4 در Copilot، ربات چت هوش مصنوعی خودش که قبلا به نام Bing Chat شناخته می‌شد، استفاده کرده بود و در نسخه پیشرفته‌تر Dall-E 3 برای تولید تصاویر از طریق Microsoft Designer استفاده می‌کند.
شرکت‌های دیگر هوش مصنوعی
موارد گفته شده، تنها چند نمونه از شرکت‌هایی هستند که در رقابت هوش مصنوعی پیشرو هستند. اما شرکت‌هایی مثل Baidu، Alibaba، Cruise, Lenovo، Teslaو حتی مدیرعامل انویدیا جنسن هوانگ هم وجود دارند که در سراسر جهان در حال پیشرفت در زمینه آموزش هوش مصنوعی هستند.
آیا هوش مصنوعی شغل ما را می‌دزدد؟
امکان وجود سیستم‌های هوشمند مصنوعی که جایگزین بخش قابل توجهی از نیروهای کار مدرن شوند، بسیار زیاد است که خب مسلما در آینده نزدیک هم این اتفاق می‌افتد. در حالی که AI معمولی جایگزین همه مشاغل نخواهد شد، اما آنچه مسلم به نظر می‌رسد این است که این تکنولوژی ماهیت کار همه ما را تغییر خواهد داد و تنها سوال این خواهد بود که اتوماسیون چقدر سریع و تا چه سطحی محل کار ما را تغییر می‌دهد؟
نکته مهم این است که بدانید هوش مصنوعی نمی‌تواند به طور مستقل اجرا شود. بله، ممکن است مشاغلی که داده‌های معمولی و تکراری دارند، خودکار شوند، اما کارگران سایر مشاغل می‌توانند از ابزارهایی مثل generative AI برای بهرهوری و کارآمدتر شدن استفاده کنند.
سخن پایانی
ما در این بخش از مدرسه صفر تا صد، در مورد نکات بسیار مهم دنیای هوش مصنوعی صحبت کردیم. artificial intelligence در دو سال اخیر، انقلاب بزرگی در صنعت تکنولوژی و فناوری به پا کرده بود. ما سعی کردیم مهمترین نکات مثل تعریف درست آن، نمونه‌های موفق هوش مصنوعی و همچنین اثری که در دنیای کار و زندگی ما دارد، صحبت کنیم. یادتان باشد استفاده از AI در دنیای امروز، روی کیفیت زندگی و همچنین درآمد ما اثر زیادی خواهد داشت. اگر امروز این تغییرات را نپذیرید، از دور رقابت‌های کاری حذف خواهید شد.
