چشم‌انداز کارآفرینی ایران استعدادهای استثنایی را به وجود آورده است که تاثیر بسزایی در صحنه تجارت جهانی داشته‌اند. این افراد نه تنها مهارت کارآفزینی خود را به نمایش گذاشته‌اند، بلکه به الگوهایی برای کارآفرینان مشتاق در سراسر جهان تبدیل شده‌اند.
ایران، کشوری است که به خاطر تاریخ غنی و میراث فرهنگی خود شناخته می‌شود. اما در حال حاضر یک صف طولانی از کارآفرینان ایرانی چشمگیر و موفق در دنیای تجارت ایجاد کرده است. این افراد، مهارت‌ها، اراده و نوآوری استثنایی از خود نشان داده‌اند و کسب و کار خود را به سمت قله‌های جدیدی سوق دادند. ما در ادامه 19 کارآفرین برتر ایرانی را که در سال 2023 در لیست برترین‌های جهان تجارت قرار گرفتند را بررسی می‌کنیم و داستان موفقیت، چالش‌های پیش روی آن‌ها و تاثیری که در صحنه جهانی داشتند را به نمایش می‌گذاریم.
ظهور کارآفرینی در ایران
در دهه گذشته، ایران شاهد رشد قابل توجهی در کارآفرینی بوده است. جمعیت جوان و تحصیل کرده کشور، همراه با پیشرفت فناوری زمینه مناسبی را برای استارت‌آپ‌ها و سرمایه‌گذاری‌های نوآورانه ایجاد کرده است. کارآفرینان ایرانی از این فرصت‌ها برای بر هم زدن سیستم‌های سنتی و ارائه راه‌حل‌های خلاقانه استفاده می‌کنند. توانایی آن‌ها برای تطبیق‌پذیری با پویایی بازار در حال تغییر و استقبال از فناوری در موفقیت آن‌ها موثر بوده است. اما آیا این کارآفرینان نتایج موفق در سطح جهانی داشته‌اند؟ اگر بخواهیم صادقانه به این سوال پاسخ دهیم، باید بگوییم که خیر. بسیاری از کارآفرینان جوان ایرانی که تجارت خود را در داخل ایران راه‌اندازی کرده‌اند، موقعیت جهانی شدن را از دست داده‌اند.
در واقع، لیستی که قرار است در ادامه بررسی کنیم، مربوط به شهروندان ایرانی تبار کشورهای دیگر ، به خصوص آمریکا خواهد بود. بعضی از این کارآفرینان به طور کلی خارج از ایران متولد شده‌اند، اما در کل، ایرانیانی هستند که موفقیت‌های زیادی کسب کرده‌اند.
کارآفرینان برتر ایرانی در صنایع مختلف
دارا خسروشاهی
او یک مدیر بازرگانی ایرانی- آمریکایی است که در حال حاضر سمت مدیریت اجرایی (مدیر عامل) Uber1 را بر عهده دارد. او از سال 2017 به عنوان مدیرعامل اوبر فعالیت می‌کند و تجارت این شرکت را در بیش از 70 کشور در سراسر جهان مدیریت کرده است. خسروشاهی قبل از پیوستن به اوبر، مدیرعامل Expedia,Inc. از سال 2005 تا 2017 بود. او دارای سابقه مهندسی، مالی و دارای مدرک لیسانس مهندسی از دانشگاه براون است. به علاوه، از نوامبر 2023، دارایی خالص تخمینی او حداقل 174 میلیون دلار است.
دارا خسروشاهی قبلا به عنوان تحلیلگر و معاون رئیس در Allen & Company4 کار می‌کرد. او در خانواده‌ای سرشناس و ثروتمند متولد شد که در زمینه داروسازی فعالیت می‌کردند و موسس یک شرکت بزرگ ایرانی هستند.
پادکست: The Path: Dara Khosrowshahi
“همیشه باید به خودتان اعتماد کنید و به توانایی های خود باور داشته باشید، چرا که شما می‌توانید هر چیزی که می‌خواهید را به دست آورید.”
علی و هادی پرتوی
علی پرتوی یک کارآفرین ایرانی- آمریکایی و سرمایه‌گذار Angel است. او بیشتر به عنوان یکی از بنیانگذاران org شناخته می‌شود. سازمانی که بر ترویج آموزش علوم کامپیوتر تمرکز دارد. او مدیر عامل و بنیانگذار نئو، شرکتی که خودش تاسیس کرده هم هست. علی فارغ‌التحصیل از دانشگاه هاروارد است. برادر او، هادی پرتوی، به عنوان یکی از کارآفرینان ایرانی و سرمایهگذاران فناوری و مدیرعامل سازمان Code.org محسوب می‌شود. او در تهران متولد شده و در دوران جنگ ایران و عراق بزرگ شد. هادی پرتوی Code.org را با چشم‌انداز دسترسی به آموزش علوم کامپیوتر برای همه مدارس و دانش‌آموزان راه‌اندازی کرد. حتی بنیانگذار Hour of Code است و به عنوان یک سرمایه‌گذار اولیه در شرکت‌هایی مثل فیس‌بوک، دراپ باکس، Airbnb، Uber و SpaceX3 هم شناخته می‌شود. به علاوه، او مدیر عامل Code.org است و در کارآفرینی فناوری و سرمایه‌گذاری آنجل‌های مختلف مشارکت دارد.
پادکست‌ها:
- Computer Science is foundational | Hadi Partovi | TEDxRainier
- “Learning to Code is Not Just for Coders” | Ali Partovi | TEDxSausalito
علی پرتوی: “همیشه به خودتان اعتماد کنید، چون شما توانایی دارید و همیشه می‌توانید.”
هادی پرتوی: ” تا جایی که می‌توانید یاد بگیرید و ارزش افزوده ایجاد کنید (در واقع چیزهایی بسازید.)”
امیر خسروشاهی
معاون و مدیر ارشد فناوری Intel است. او مدرک لیسانس ریاضی و فیزیک و مدرک کارشناسی ارشد فیزیک خود را از هاروارد دریافت کرد. امیر خسروشاهی که یکی از کارآفرینان ایرانی است مدرک دکترای خود را هم در رشته علوم اعصاب محاسباتی گرفت. او پیشینه‌ای در علوم اعصاب محاسباتی دارد و به بررسی آمار فعالیت عصبی در بخش بینایی پرداخته است. او همچنین تحقیقاتی در زمینه علم بینایی با تمرکز بر سازماندهی آرام مدارهای عصبی V1 انجام داده است. علاوه‌بر این موارد، در گفتگوها و پادکست‌هایی که در مورد موضوعاتی مثل فرا یادگیری و هوش مصنوعی بحث می‌کنند، شرکت داشت.
پادکست: Uber CEO Dara Khosrowshahi Talks Uber’s Earnings, Growth | Bloomberg Talks
” عشق یک راز بی‌پایان است، چون هیچ چیز نمی‌تواند آن را توضیح دهد.”
شروین پیشه‌ور
کارآفرین، سرمایه‌گذار ریسک‌پذیر، سرمایه‌گذار ابر فرشته و یک نیکوکار ایرانی – آمریکایی است. شروین پیشه‌ور با برندهای قدرتمند سیلیکون ولی مثل Uber و Airbnb امتیازات زیادی کسب کرد. پیشه‌ور بنیانگذار، کارآفرین و اپراتور شرکت‌های دارای فناوری برای بیش از 20 سال است و یک سرمایه‌گذار پیشرو بوده است. برخی از همکاران او می‌گویند که شروین یک فرد با استعداد و استثنائی است. شروین یک کارآفرین و سرمایه‌گذار سریالی است. شروین پیشه‌ور در حال حاضر شرکت سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر Sherpa Capital را با ارزش 650 میلیون دلار مدیریت می‌کند.
پادکست: 305: Shervin Pishevar On Identifying Industry-Defining Entrepreneurs
“مردم بزرگترین سطح از دارایی ما هستند.”
پیر امیدیار
او یک میلیاردر ایرانی- فرانسوی- آمریکایی است که به عنوان یک کارآفرین ایرانی با دیدگاه‌های بشردوستانه شناخته می‌شود. امیدیار در سال 1995، eBay را به عنوان یک پلتفرم آنلاین برای خرید و فروش کالا توسط مردم راه‌اندازی کرد. eBay با مدیریت او تصاعدی رشد کرد و به یک عنصر اصلی در صنعت تجارت الکترونیک تبدیل شد. در حال حاضر هم میلیون‌ها کاربر از این پلتفرم استفاده می‌کنند. امیدیار که یکی از کارآفرینان ایرانی است از سال 1998 تا 2015 به عنوان رئیس eBay خدمت کرد. علاوه‌بر اینکه سرمایه‌گذار و مدیر خوبی بود، امیدیار به طور فعال در فعالیت‌های بشردوستانه مختلف شرکت دارد. او و همسرش شبکه امیدیار را تاسیس کردند. این شبکه یک شرکت سرمایه‌گذاری بشر دوستانه است که روی ایجاد اثرات مثبت اجتماعی از طریق سرمایه‌گذاری در زمینه‌هایی مثل آموزش، حقوق بشر و حکومت تمرکز دارد. در کل، امیدیار به دلیل مشارکت قابل توجهش در بخش‌های مختلف تجاری و بشردوستانه شناخته شده است.
پادکست: S1 Ep. 5 – eBay ∣ Pierre Omidyar
” همه با توانایی یکسان به دنیا می‌آیند اما فرصت برابر ندارند.“
پژمان نوزاد
پژمان نوزاد یک کارآفرین و سرمایه‌دار ایرانی – آمریکایی است. او را بیشتر به خاطر سرمایه‌گذاری‌هایش در استارت‌آپ‌های فناوری، آن هم در مراحل اولیه شروع به کار این استارت‌آپ‌ها می‌شناسند. پژمان AME Cloud Ventures را تاسیس کرد. این شرکت، یک شرکت سرمایه‌گذاری اولیه است که در شرکت‌هایی مثل Twitter، Dropbox و Foursquare هم سرمایه‌گذاری کرده است. حتی به خاطر تلاش‌های بشر دوستانه‌اش از جمله حمایت از برنامه‌ها و ابتکارات آموزشی شهرت دارد. پژمان نوزاد را با صفت ریسک‌پذیری در سرمایه‌گذاری می‌شناسند.
آرش فردوسی
آرش فردوسی یکی از بنیانگذاران Dropbox است. Dropbox یک سرویس ذخیره‌سازی ابری بسیار محبوب و همگام‌سازی فایل است و خیلی از ما، از این سرویس استفاده کرده‌ایم. او در سال 2007 در کنار درو هیوستون Dropbox را تاسیس کرد. جالب است بدانید که هر دوی آن‌ها در آن سال هنوز دانشجوی MIT بودند. فردوسی به عنوان مدیر ارشد فناوری یا CTO دراپ باکس، نقش بسزایی در توسعه و رشد این شرکت داشت. او در نظارت بر جنبه‌های فنی محصول و اطمینان از قابلیت و عملکرد آن مشارکت داشت. مشارکت آرش در تبدیل دراپ باکس به یکی از پلتفرم‌های ذخیره‌سازی ابری پیشرو در سطح جهانی، بسیار موثر بوده است.
امید کردستانی
امید کردستانی یک تاجر و مدیر فناوری ایرانی – آمریکایی است. او بیشتر به خاطر فعالیت‌های شگفت‌انگیز و دوران درخشانش در گوگل شناخته می‌شود. امید معاون ارشد و مدیر ارشد بازرگانی گوگل از سال 2014 تا 2015 بود. قبل از اینکه در گوگل مشغول به کار شود، سمت‌های مختلفی مثل معاون ارشد فروش جهانی و عملیات میدانی را در شرکت ارتباطات Netscape برعهده داشت. کردستانی بعد از ترک گوگل، در سال 2015 به عنوان مدیر اجرایی توییتر منصوب شد. نکته‌ای که باعث معروفیت و شناخته شدن امید شد، بحث مشارکت فعال او در صنعت تکنولوژی و رهبری آن در پیشبرد و نوآوری کسب و کار شناخته شده است.
پادکست:
PODGAP (28) | Iranology (Adv.): Omid Kordestani, Pierre Omidyar
شایگان خردپیر
مدیر اجرایی و کارآفرین ایرانی-آمریکایی است. او چندین سمت برجسته در صنایع مخابرات و تکنولوژی کسب کرده است. خردپیر در سال 2014 به عنوان مدیرعامل Juniper Networks ، یک شرکت پیشرو در زمینه تجهیزات شبکه، فعالیت کرد. پیش از این سمت، او نقش‌های اجرایی مختلفی از جمله مدیر ارشد اطلاعات و مدیر ارشد فناوری در Verizon Communications داشت. شایگان همچنین در شرکت‌های مطرح دیگری مثل GTE، Barclays و Coriant کار کرده است. تخصص اصلی او در زمینه‌های شبکه، مخابرات و استراتژی فناوری نهفته است.
پریسا تبریز
پریسا تبریز کارشناس امنیت کامپیوتر ایرانی-آمریکایی و در حال حاضر مدیر مهندسی گوگل است. پریسا را بیشتر به اسم “پرنسس امینت” گوگل می‌شناسند. او رهبر تیم امنیتی کروم است. پریسا تبریز به دلیل تلاش‌هایش در بهبود امنیت وب و حمایت از اقدامات امنیتی بیشتر و حفظ حریم خصوصی آنلاین شناخته شد.
علی روغنی
علی روغنی یک تاجر و مدیر اجرایی ایرانی-آمریکایی دیگری است که خارج از مرزهای ایران فعالیت می‌کند. او سمت‌های برجسته‌ی مختلفی در صنعت تکنولوژی و فناوری داشته است. روغنی بیشتر به خاطر حضورش در توییتر شناخته می‌شود. او ابتدا به عنوان مدیر مال یا CFO و بعدها به عنوان مدیر عملیاتی یا COO خدمت کرد. این کارآفرین ایرانی در دوران مدیریت خودش در توییتر نقش بسزایی در رشد و گسترش این شرکت داشت. علی روغنی قبل از اینکه در توییتر کار کند، در استودیوی انیمیشن پیکسار هم کرده بود. حتی مدتی به عنوان مدیر مالی شرکت Unity Technologies هم فعالیت کرد. در کل، او متخصص امور مالی است و به دلیل مدیریت عملیاتی، مالی و استراتژیک خود شناخته شده است.
پادکست: Ali Rowghani – How to Lead در Y Combinator
” من موفق‌تر از بقیه شدم چون که هیچ وقت از شکست خوردن نترسیدم.”
کامران الهیان
کامران یک کارآفرین و نیکوکار ایرانی- آمریکایی است. او به دلیل مشارکت در تاسیس چندین شرکت فناوری موفق مثل Cirrus Logic، Infinera، و Global Catalyst Partners، شناخته شده است. الهیان سال‌ها است که در صنعت فناوری فعالیت می‌کند و سهم بسزایی در توسعه آن دارد. او همچنین به طور فعال در ابتکارات بشر دوستانه متمرکز بر آموزش و کارآفرینی مشارکت دارد.
محسن معظمی
محسن معظمی کارآفرین دو طابعیتی ایرانی-آمریکایی است که بیش از 30 سال سابقه کار موفق در صنعت فناوری دارد. او چندین شرکت از جمله Stanford Business Systems، CNTP و Seif Capital را تأسیس کرده است. محسن در طول زندگی حرفه‌ای خود نقش‌های اجرایی مختلفی را بر عهده داشته و در پروژه‌های متعددی حضور داشته است. او اولین دستیار مدیر برای تدوین و استراتژی پروژه در JPL بود. در واقع در این مسیر، باعث تاسیس یک شتاب‌دهنده داخلی شد.
نرگس بنی‌اسدی
نرگس یک هنرمند، طراح و مدرس ایرانی- آمریکایی است که به دلیل فعالیت مفید خود در ارتباطات تصویری و رسانه‌های تعاملی شناخته شده است. او در پروژه‌های مختلفی در زمینه‌های طراحی گرافیک، انیمیشن و هنر دیجیتال کار کرده است. نرگس بنی‌اسدی تجربه تدریس در چندین دانشگاه نیز دارد. آثار او اغلب مضمون هویت، فرهنگ و فناوری را نشان می‌دهند.
پادکست:
For-Purpose Entrepreneurship Episode 3: The How and Why of Employee Ownership
” من فکر می‌کردم 4% کم است، اما بعدا متوجه شدم که حتی 4% هم می‌تواند تفاوت بزرگی ایجاد کند. ما نیازی نداریم که همه افراد کار درست را انجام دهند. حتی اگر چند نفر با هم همکاری کنند، واقعا می‌توانند تغییرات مثبتی را رقم بزنند.”
شان راد
Sean Rad یک کارآفرین دو رگه ایرانی-آمریکایی است که اپلیکیشن دوستیابی معروف و محبوب Tinder را ساخت. او به خاطر طراحی و لانچ کردن این اپلیکیشن در صنعت فناوری شناخته می‌شود و در استارت‌آپ‌های مختلفی شرکت داشته است. شان راد در امور خیریه هم فعالیت داشته و در رویدادها و کنفرانس‌های مختلف در مورد کارآفرینی و فناوری سخنرانی کرده است.
سروش قدسی
سروش جوان‌ترین بنیانگذار تاریخ در Y Combinator است که ai را راه‌اندازی کرد. این شرکت، یک شرکت تولیدکننده لید است. در واقع شرکت او به عنوان یک شرکت B2B به سرمایهگذاران در تصمیم‌گیری‌های داده‌محورشان کمک می‌کند. Silk در سال 2015 با تمرکز بر دسترسی به ایمیل و ایجاد کانال‌های ارتباطی قدرتمند ساخته شد. در کل، کمک‌های سروش قدسی به حوزه نرم‌افزاری و نقش او در رشد Silk، او را به یک چهره مشهور در صنعت تکنولوژی و فناوری تبدیل کرد.
فالون رز فاطمی
فالون یکی از بنیانگذاران و همچنین مدیر عامل Fireside است که به همراه مارک کوبان آن را تاسیس کردند. با حمایت سرمایهگذاران درجه یک در صنعت فناوری، ورزش، رسانه و سرگرمی، Fireside تنها پلتفرمی است که به برندها اجازه می‌دهد طرفداران خود را داشته باشند و تجربه‌های کسب درآمد در صنعت را برای رشد امتیاز خود به کار بگیرند.
فرزاد ناظم
فرزاد ناظم مدیر ارشد سابق یاهو بود. او در حال حاضر با همسرش نوشین هاشمی مدیریت بنیاد دست و موسسات غیرانتفاعی مختلفی را برعهده دارند. فرزاد از زمان جدا شدنش از یاهو، به یک سرمایه‌گذار آنجل پرکار و مشاور شرکت‌های نوپا در حوزه فناوری تبدیل شده است. او در بیش از 60 شرکت نوپا سرمایه‌گذاری کرده و حوزه سرمایه‌گذاری او حدود دو سوم پلتفرم‌های Big Data و Cloud و یک سوم Health and Medical است.
سخن پایانی
اگر 20 سال قبل بود، ما می‌پذیرفتیم که جبر جغرافیایی شاید تاثیر مستقیم و 100 درصدی روی پیشرفت و موفقیت ما داشت. اما در حال حاضر، به دلیل دسترسی نامحدود به دنیایی از اطلاعات در فضای مجازی، تا حدی می‌توانیم محدودیت‌های کاری را زیر پا بگذاریم و برای کسب لقب کارآفرین موفق در سطح جهانی اقدام کنیم. شاید لازم باشد که چند برابر یک شخص ساکن آمریکا یا هندوستان برای عملی کردن ایده‌های خود تلاش کنیم، اما در نهایت، می‌توانیم محصول یا خدمات اختصاصی خودمان را به دست مردم سراسر جهان برسانیم و در لیست کارآفرینان برتر ایرانی قرار بگیریم.
مسلما این فرآیند، یک فرآیند کوتاه مدت و سریع نخواهد بود. پذیرفتن واقعیت‌ها، مرحله اول ایجاد تغییر است. بنابراین مدرسه صفر تا صد، با هدف توانمند کردن مخاطبان خود و همچنین باز کردن راه‌های جدید یادگیری برای افراد مختلف، مهمترین ابعاد زندگی افرادی تاثیرگذار در عصر ICT را مورد بررسی قرار می‌دهد. ما
